VBAR naar de Tweede Kamer: wat betekent dit voor zelfstandigen?
Op 7 juli 2025 heeft demissionair minister Eddy van Hijum (NSC) het wetsvoorstel Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (VBAR) officieel naar de Tweede Kamer gestuurd. Het wetsvoorstel moet per 1 juli 2026 van kracht worden.
Dit is een belangrijke mijlpaal in een discussie die al jaren speelt. Voor ondernemers betekent dit dat er eindelijk beweging komt in de wetgeving rond schijnzelfstandigheid, maar ook dat er nog steeds veel onzekerheid is over welke wet er uiteindelijk komt.
In dit filmpje legt Cosmas Blaauw (oprichter van SharePeople) uit hoe het precies zit:
Korte geschiedenis: Van DBA naar twee concurrerende wetten
De achtergrond: Waarom hebben we überhaupt nieuwe wetgeving nodig?
We hadden vroeger de VAR (Verklaring Arbeidsrelaties). Daarmee moest je een paar dingen aantonen, bijvoorbeeld dat je meerdere opdrachtgevers had. Best gemakkelijk, maar niet heel duidelijk. Bovendien was het te makkelijk om hier misbruik van te maken, waardoor mensen vaak net als een werknemer werkten, zonder de bescherming die een werknemer geniet.
De Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) moest sinds 2016 zorgen voor een duidelijk onderscheid tussen echte zelfstandigen en schijnzelfstandigen. Omdat er veel onduidelijkheid was over de criteria en uitvoering, heeft de Belastingdienst jarenlang geen boetes of naheffingen opgelegd.
Vanaf 1 januari 2025 is de handhaving van de Wet DBA weer opgestart, maar de onduidelijkheid blijft. Dit leidde tot paniek in de markt en de vraag naar nieuwe, heldere wetgeving.
VBAR: bouwen op bestaande rechtelijke uitspraken
Het VBAR-voorstel komt uit de koker van oud-ministers Koolmees en Van Gennip. Het wetsvoorstel probeert meer duidelijkheid te geven, gebaseerd op jurisprudentie (rechterlijke uitspraken) zoals het Uber- en Deliveroo-arrest.
Kernpunten van VBAR:
- Drie-criteria-systeem: werknemerschap (W), zelfstandigheid (Z), en ondernemerschap (OP)
- Rechtsvermoeden van werknemerschap voor ondernemers die minder dan €36 per uur verdienen
- Richt zich vooral op de arbeidsrelatie tussen jou en je opdrachtgever
Zelfstandigenwet: verankert wat een ondernemer is
VVD, CDA, D66 en SGP willen een andere wet. Ze vinden de VBAR te onduidelijk. Hun zelfstandigenwet probeert het zelfstandig zijn in de wet te verankeren: wat is nou een ondernemer?
Kernpunten van de Zelfstandigenwet:
- Drie toetsen: zelfstandigentoets, werkrelatietoets en sectorale toets
- Focus op autonomie van de ondernemer in plaats van organisatorische inbedding
- Vereiste om te voldoen aan alle criteria voor ondernemerschap, zoals ‘iets’ geregeld hebben voor arbeidsongeschiktheid en pensioen
Het fundamentele verschil in benadering
Het startpunt van de VBAR en de Zelfstandigenwet is fundamenteel anders. De VBAR kijkt vooral naar de werkverhouding, met een klein beetje aandacht voor wat een zelfstandig ondernemer is. De zelfstandigenwet probeert juist aan de voorkant duidelijkheid te creëren over of iemand een ondernemer is of niet.
Wat gebeurt er nu met beide wetten?
Politieke realiteit: Een verdeelde coalitie
De VVD en BBB steunen de Zelfstandigenwet, terwijl NSC (en tot voor kort ook PVV) vasthoudt aan de afspraak uit het coalitieakkoord om door te gaan met VBAR. Dit zorgt voor een ingewikkelde politieke situatie.
Behandeling in de Tweede Kamer
De Kamerbehandeling van VBAR zal waarschijnlijk pas na de nieuwe verkiezingen op 29 oktober plaatsvinden. Het is aan de nieuwe Kamer om te oordelen over het wetsvoorstel.
Voor de Zelfstandigenwet geldt dat de internetconsultatie tot 23 juni 2025 liep en iedereen kon reageren. De indieners gebruikten deze consultatie voor een definitief voorstel zodat die dan naar de Raad van State kan.
Mogelijke uitkomsten
In de toekomst kijken kan natuurlijk niemand. Maar er zijn grofweg 3 scenario’s waar je rekening mee moet houden.
- De VBAR wordt aangenomen: Implementatie per 1 juli 2026
- De Zelfstandigenwet wordt aangenomen: Vervangt VBAR volledig
- Een combinatie of nieuwe coalitieonderhandelingen: De VBAR of een combinatie van de Zelfstandigenwet en de VBAR kan onderdeel worden van nieuwe coalitieonderhandelingen
Wat betekent dit voor jou als ondernemer?
Nu: Wet DBA blijft van kracht
Het belangrijkste om te onthouden is dat tot 1 juli 2026 de huidige Wet DBA gewoon van kracht blijft. Vanaf 1 januari 2025 controleert de Belastingdienst weer of ondernemers echt als zelfstandige werken of eigenlijk in loondienst horen te zijn.
In 2025 worden nog geen boetes opgelegd, maar vanaf 2026 wel. Je hebt dus nog tijd om je situatie op orde te brengen.
Duidelijkheid voor de toekomst: bereid je voor
Hoewel nog niet duidelijk is welke wet er komt, kun je beide wetten nu al gebruiken om duidelijkheid te geven. Aan jezelf én aan je opdrachtgevers.
De VBAR: focus op het uurtarief
De €36-grens
- Ondernemers die minder dan €36 per uur verdienen, kunnen vanaf juli volgend jaar gemakkelijker eisen dat ze als werknemer worden behandeld
- Verdien je meer dan €36 per uur? Dan valt het rechtsvermoeden van werknemerschap weg
- Het uurtarief stijgt jaarlijks mee met het minimumloon
Wat kun je nu doen:
- Controleer of je uurtarief boven de €36 ligt
- Laat zien dat je zelf bepaalt hoe en wanneer je werkt
- Bewijs dat je risico loopt als ondernemer
- Toon aan dat je eigen klanten werft en in je bedrijf investeert
Vanuit de Zelfstandigenwet:
De zelfstandigentoets wordt leidend: Eerst wordt gekeken naar de ondernemer zelf: is iemand een zelfstandige? Vervolgens wordt er gekeken of er belemmeringen zijn in de arbeidsrelatie.
Wat kun je nu doen:
- Doe onze zelfstandigentoets om te checken of je voldoet aan de criteria
- Zorg dat je een adequate AOV hebt geregeld
- Regel je pensioenopbouw
Praktische tip: gebruik beide benaderingen
Ongeacht welke wet er komt, kun je nu al beide benaderingen gebruiken om je positie te versterken:
- Zorg dat je uurtarief boven €36 ligt (VBAR-eis)
- Voldoe aan de zelfstandigentoets (Zelfstandigenwet-eis)
- Documenteer je autonomie en ondernemersrisico (beide wetten)
Dit geeft je en je opdrachtgevers de meeste zekerheid, ongeacht welke wet er uiteindelijk komt.
Conclusie: voorbereid zijn is het halve werk
Minister Van Hijum benadrukt: “Werk moet je zekerheid geven. Als je aangestuurd wordt in je werk en je loopt geen ondernemersrisico, dan ben je een werknemer en heb je recht op de zekerheid die daarbij hoort”.
Voor echte ondernemers verandert er in de kern weinig. Of VBAR of de Zelfstandigenwet komt: beide wetten beschermen mensen die echt als ondernemer werken. De sleutel is om nu al duidelijk te maken dat je een echte ondernemer bent.
Het belangrijkste advies: laat je niet gek maken door alle onzekerheid. Gebruik de tijd tot juli 2026 om je zaakjes op orde te krijgen en blijf op de hoogte van de ontwikkelingen. De politiek moet nog kiezen, maar jij kan je nu al goed voorbereiden.
Samen sta je zeker.
