Zelfstandigenwet internetconsultatie: zo ziet de wet eruit
Na jaren van onduidelijkheid rond schijnzelfstandigheid komt er eindelijk een nieuwe wet die duidelijkheid moet scheppen: de Zelfstandigenwet. VVD, D66, CDA en SGP hebben hun voorstel zelfstandigenwet in internetconsultatie gebracht. Wat betekent dit nu voor jou als zelfstandig ondernemer? We zetten het voor je op een rij.
Belangrijkste updates
Zelfstandigenwet internetconsultatie van start: VVD, D66, CDA en SGP hebben hun conceptwet gepubliceerd voor publieke reacties tot en met 23 juni 2025.
Drie toetsen systeem: De wet introduceert drie duidelijke toetsen om te bepalen of je als zelfstandige mag werken.
AOV-verplichting: Een adequate voorziening tegen arbeidsongeschiktheid (zoals SharePeople) wordt verplicht.
Snellere invoering: De Zelfstandigenwet kan eerder worden ingevoerd dan de verplichte AOV (BAZ), die pas in 2030 komt.
Waarom nu een Zelfstandigenwet?
Nederland worstelt al twintig jaar met de vraag: wanneer ben je nu wel of geen zelfstandige? De Wet DBA uit 2016 zorgde voor zoveel onduidelijkheid dat er bijna tien jaar lang een handhavingsmoratorium gold. Dat werd begin 2025 opgeheven, wat leidde tot veel onrust onder zzp’ers en opdrachtgevers.
De Zelfstandigenwet moet een einde maken aan deze onduidelijkheid en onrust rond de status van zzp’ers. Het doel is niet dat er meer of minder zzp’ers komen, maar dat er eindelijk wettelijke duidelijkheid ontstaat.
Hoe is de Zelfstandigenwet tot stand gekomen?
VVD-Kamerlid Thierry Aartsen heeft maandenlang intensief onderzoek gedaan naar alternatieven voor de problematische VBAR-wet. Hij reisde af naar België om te leren hoe onze zuiderburen schijnzelfstandigheid aanpakken, en sprak daar met de overheid, zzp-organisaties en de Administratieve Commissie ter regeling van arbeidsrelaties.
“België heeft een duidelijk wettelijk kader om te bepalen wanneer je als zzp’er kan werken”, vertelde Aartsen na zijn bezoek. “Er zijn vier heldere criteria plus aparte regels per sector.” Wat hem vooral opviel: in België speelt de ‘vrije wil van partijen’ juist wel een kerncriterium, terwijl dat in Nederland sinds 2020 niet meer relevant wordt geacht. Ook het Nederlandse begrip ‘inbedding’ bestaat helemaal niet in de Belgische wetgeving.
De afgelopen maanden organiseerde Aartsen verschillende bijeenkomsten met ondernemers om hun ervaringen en zorgen te verzamelen. Deze input heeft hij gebruikt om samen met D66, CDA en SGP tot een gezamenlijk voorstel te komen dat nu in internetconsultatie is gebracht.
Wat houdt de Zelfstandigenwet in?
De wet bestaat uit drie toetsen die je allemaal moet doorstaan om als zelfstandige te mogen werken:
01 De Zelfstandigentoets
Dit is de kern van de nieuwe wet. Waar de huidige DBA en VBAR zich richten op de arbeidsrelatie achteraf, biedt deze toets vooraf al veel meer duidelijkheid. Je moet voldoen aan alle vijf criteria:
De officiële criteria uit de wet:
01 Eigen rekening en risico: Je draagt zelf de financiële risico’s van je onderneming
02 Deugdelijke administratie: Je houdt je boekhouding op orde en voldoet aan administratieve verplichtingen
03 Gedrag als ondernemer: Je presenteert jezelf naar buiten als zelfstandig ondernemer – denk aan:
- Meerdere opdrachtgevers hebben
- Investeren in eigen bedrijfsmiddelen
- Actief klanten werven
- Zichtbaar zijn op de markt
04 Adequate voorziening arbeidsongeschiktheid: Je moet een AOV-voorziening hebben die aansluit bij gangbare normen in de markt. En dat kunnen wij bij Sharepeople makkelijk voor je regelen
05 Proportionele pensioenvoorziening: Je spaart naar verhouding voor je pensioen.
Kortom: ben je daadwerkelijk ondernemer? Als dat het geval is, kun je aan de slag. De verantwoordelijkheid om te ondernemen ligt bij jezelf, precies zoals het hoort in een vrije economie.
Belangrijk: Je moet aan alle vijf criteria voldoen. Eén ontbrekend element kan betekenen dat je niet als zelfstandige mag werken.
02 De Werkrelatietoets
Deze toets kijkt naar de werkrelatie met je opdrachtgever:
- Vrijheid van werktijd: Je bepaalt grotendeels zelf wanneer je werkt
- Vrijheid van werkorganisatie: Je bepaalt hoe je je werk uitvoert
- Geen hiërarchische controle: Je opdrachtgever controleert niet hoe en of je werkt, zoals een baas dat wel doet
- Wil van partijen: Beide partijen willen bewust een zelfstandige relatie
03 Sectoraal rechtsvermoeden
Sommige sectoren hebben een hoger risico op schijnzelfstandigheid. Voor deze branches kan de wet extra regels introduceren die wijzen op de aanwezigheid van een arbeidsovereenkomst.
Welke sectoren lopen risico?
Sectoren waar traditioneel veel misbruik plaatsvindt van zzp-constructies, zoals:
- Transport en logistiek
- Bouwsector
- Zorg en onderwijs
- Sectoren met veel arbeidsmigranten
- Bezorgdiensten
Hoe zou dit werken in Nederland?
De Zelfstandigenwet stelt dat “voor sectoren waar een hoog risico op schijnzelfstandigheid bestaat, maatwerk kan worden geboden.” Dit betekent dat sectoren zelf afspraken kunnen maken om misstanden aan te pakken, in plaats van globale regels. Op dit moment zijn er in de Nederlandse Zelfstandigenwet nog geen concrete sectorspecifieke regels vastgelegd. Deze moeten nog worden uitgewerkt in samenspraak met de sectoren zelf. De wet creëert alleen de mogelijkheid om zulke regels te maken.
Het AOV-criterium: Bij SharePeople zit je al goed
Let goed op dit onderdeel van de wet: “[…] een adequate voorziening hebben getroffen tegen het risico van arbeidsongeschiktheid”.
Wat is een ‘adequate voorziening’?
Een adequate voorziening betekent: goed geregeld als je arbeidsongeschikt raakt. Dat kan op verschillende manieren. Bijvoorbeeld via een private verzekering. Of door aan te tonen dat je genoeg spaargeld hebt om het een tijdje uit te zingen.
Tot nu toe mag je dat zelf weten, zolang het maar serieus en realistisch is geregeld.
Maar let op: als de verplichte AOV via de Wet BAZ er komt, verandert dat. Dan bepaalt de overheid wat ‘adequaat’ is: de basisverzekering uit die wet.
Die sluit aan op de bredere Zelfstandigenwet, waarin staat dat je iets moet regelen. De BAZ zegt: dit is wat je minimaal moet doen.
Kortom: nu mag je nog kiezen. Straks bepaalt de wet wat telt als vangnet.
Voor SharePeople-deelnemers betekent dit:
- Op dit moment tellen SharePeople 2 jaar en SharePeople AOV als adequate voorziening
- Na invoering van de BAZ is alleen de SharePeople AOV nog voldoende. Je bent hiermee dus al klaar voor alle toekomstige ontwikkelingen
Tijdlijn: Wat gebeurt er wanneer?
Nu – Juni 2025: Internetconsultatie loopt, iedereen mag reageren
Zomer 2025: Aanpassingen op basis van reacties, voorstel naar Raad van State
Najaar 2025: Behandeling in Tweede Kamer mogelijk
2026: Wet kan van kracht worden
Belangrijk: De wet kan dus sneller worden ingevoerd dan de verplichte AOV. Dat betekent dat de AOV-verplichting uit deze wet eerder actief kan worden dan de BAZ in 2030.
Waarom nu al actie ondernemen?
Ook al is de Zelfstandigenwet nog niet aangenomen, zijn er goede redenen om nu actie te ondernemen en een adequate arbeidsongeschiktheidsvoorziening te regelen.
Je voorkomt problemen bij handhaving: Als de wet wordt aangenomen, moet je direct kunnen aantonen dat je voldoet aan alle criteria. Met een SharePeople-oplossing heb je dat al geregeld.
Je profiteert van overgangsrecht: Net zoals bij de verplichte AOV geldt waarschijnlijk ook hier dat bestaande voorzieningen worden erkend.
Je hebt nu al bescherming: Stel er gebeurt morgen iets, dan ben je al verzekerd in plaats van afhankelijk van eigen vermogen.
Doe de Zelfstandigentoets
Hoe zit het met jou? Ben jij al klaar voor de nieuwe wetgeving rondom schijnzelfstandigheid? Doe de Zelfstandigentoets om erachter te komen! In een paar minuten krijg je duidelijkheid over je positie en wat je eventueel moet regelen.
Hoe zorgt SharePeople ervoor dat ik klaar ben voor de toekomst?
Als SharePeople-deelnemer zit je op alle fronten goed:
Voor de Zelfstandigenwet: Je voldoet aan de adequate voorziening tegen arbeidsongeschiktheid
Voor de verplichte AOV: Met Sharepeople AOV profiteer je van het overgangsrecht en hoef je niet naar het UWV
Voor als het leven tegenzit Je hebt vanaf dag één begeleiding en na twee maanden uitkering
Moet ik me zorgen maken?
De meeste ondernemers die écht zelfstandig werken hoeven zich geen zorgen te maken. De wet richt zich vooral op schijnzelfstandigheid – situaties waar iemand eigenlijk als werknemer zou moeten worden aangenomen.
Red flags voor schijnzelfstandigheid:
- Je werkt alleen voor één opdrachtgever
- Je opdrachtgever bepaalt je werktijden
- Je krijgt direct opdrachten van een leidinggevende
- Je werkt op de werkplek van je opdrachtgever met hun spullen
- Je hebt geen eigen risico’s of ondernemersverantwoordelijkheden
Ben je echt zelfstandig? Dan helpt deze wet je juist door meer duidelijkheid en zekerheid te bieden.
Wat kan ik nu doen?
01 Doe de Zelfstandigentoets om te checken waar je staat
02 Regel je AOV als je die nog niet hebt – met de SharePeople AOV ben je klaar voor alle ontwikkelingen
03 Volg de ontwikkelingen – we houden deze pagina up-to-date met het laatste nieuws
04 Reageer op de internetconsultatie als je feedback hebt op de wet
Geen zin om alles zelf bij te houden?
Bij SharePeople houden we alle ontwikkelingen nauwlettend in de gaten. Of het nu gaat om de Zelfstandigenwet, de verplichte AOV, of andere regelgeving die ondernemers raakt. Wij houden je op de hoogte. Met SharePeople zit je gewoon goed, daar zorgen we voor.
